پژوهش ارائه شده در همایش «بازنمایی گروه‌های حاشیه‌ای در رسانه‌ها»:

+ فایل صوتی این سخنرانی را می‌توانید از اینجا دریافت کنید

+ فایل پاورپوینت اسلایدهای ارائه شده را می‌توانید از اینجا دریافت کنید

فائزه ساسانی‌خواه

موضوع مقاله حاضر بازنمایی جنسیت در گفتمان رمان های زنان در سالهای (1384تا 1375) است. مهمترین شاخصه برخی از آثار تولید شده در این دوران؛ گفتگوی درونی راوی با خود است که پدیده ای نو در ادبیات ایران در آثار زنان به شمار می رود. از آنجایی که راوی این رمان ها زن هستند می خواهیم بدانیم زنان این دسته از رمان ها که طرحی نو در ادبیات در انداخته اند خود را چگونه بازنمایی می کنند؟

به همین منظور تلاش شده است در چارچوب نظریه نورمن فرکلاف یکی از نظریه پردازان برجسته در تحلیل انتقادی گفتمان و با استفاده از روش وی در همین حوزه،به این سؤال پاسخ داده شود که: جایگاه زنان در گفتمان فرهنگی سالهای 1375 تا 1384چگونه بازنمایی می شود؟ جایگاه بازنمایی شده زنان تا چه حد با عقل سلیم و الگوی متعارف در فرهنگ مردسالارانه در تباین و تطابق قرار دارد؟

هدف دستیابی به این نکته است آیا شکل گرفتن گفتگوی درونی زنان در این رمان ها به شکل گیری گفتمان فرهنگی جدیدی منجر شده است؟

از میان آثار تولید شده با این ویژگی آثار نویسندگانی را برگزیدیه شده اند که در جشنواره بنیاد هوشنگ گلشیری مورد تقدیر قرار گرفته اند؛ زیرا بیشترین فراوانی جوایز به این نویسندگان از سوی این مرکز است: چراغها را من خاموش می کنم، انگار گفته بودی لیلی و پرنده من.

نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد؛ شخصیت اصلی این رمان ها دو تصویر از خویشتن بازنمایی می نمایند. آنان در ابتدا در جهت هماهنگی با فرهنگ سنتی عمل می کنند و همه چیز از نظرشان طبیعی قلمداد می شود اما در میانه راه در اثر رویارویی با تضادها و حوادث بیرونی زندگی شان دگرگون می شود و شروع به بازاندیشی پیرامون دنیای اطراف خود می نمایند.در این مسیر در معرض انواع آشوب ها و تلاطم های درونی واقع می شوند و روابط شکننده ای را در دنیای درون و بیرون تجربه می کنند. اما پس از این مرحله موفق می شوند دنیایی جدید را بنا کنند. دنیایی که با فرهنگ سنتی بسیار متفاوت است.

* پایان‌نامه مقطع کارشناسی ارشد رشته مطالعات فرهنگی، به راهنمائی دکتر شهرام پرستش و مشاوره دکتر محمد جواد غلامرضا کاشی، دانشگاه علم و فرهنگ