کمیته زبان، مفاهیم و واژگان علوم اجتماعی انجمن جامعه‌شناسی ایران نشست «تاثیر ترجمه در تحول زبان و توزیع نابرابر علم» برگزار می‏کند.

دکتر فرهنگ ارشاد روز چهارشنبه هفتم دی‌ماه ۱۳۹۰ ساعت ۱۶ در این نشست سخنرانی خواهد کرد.

مکان: تهران، بزرگراه جلال آل احمد، پل گیشا، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، طبقه اول، سالن کنفرانس انجمن جامعه‏شناسی ایران

چکیده:

نهاد آموزش عالی در کشور ما در وضعیتی است که به متون ترجمه‌ای از زبان‌های بیگانه به فارسی، نه فقط بی‌نیازند، بلکه به دلیل جهانی بودن علم و توزیع نابرابر آن در جهان، استفاده از متون ترجمه‌ای ضرورت اجتناب ناپذیر دارد. اگر برخی اندیشمندان درباره چندی و چگونگی منابع ترجمه‌ای بحث و نقد دارند، بیشتر به دلیل کیفیت کارهای ترجمه‌ای است و گرنه تصور می رود ضرورت و یا حداقل اهمیت وجودی آن از جهت علمی جای تردید ندارد. شواهد مهمی بر این نکته داریم. برای نمونه، مطالعه این گونه متون در آزمون‌های ورودی دانشجویان به دوره‌های تحصیلات تکمیلی و سپس معرفی چنین متونی به دانشجویان و بررسی و نقد آنها به منزله تکلیف در دوره آموزشی و ارزیابی توانایی علمی و تحلیلی دانشجو بر این پایه، گواهی بر اهمیت علمی استفاده از متون ترجمه‌ای است. حتی گاهی به نظر می‌رسد متون ترجمه‌ای جایگاه برجسته تری از متون تالیفی دارند. در این بحث، پس از بررسی مجمل اهمیت و ضرورت کار ترجمه، به جنبه های مجادله آمیز و نارسایی های آن می پردازیم. آیا همه متونی که به فارسی ترجمه می شوند، از پشتوانه یک نظام اولویت سنجی منطقی مبتنی بر توافق عمومی اجتماع علمی برخوردار هستند؟ آیا در کیفیت ترجمه متون علمی و به ویژه ترجمه آثار کلاسیک که می‌توانند در تولید علم و پرورش ذهن و فکر موثر باشند، موفق بوده‌ایم؟ با همه این جنبه های مجادله آمیز و نارسایی‌هاف در سودمندی متون و کار ترجمه در روند آموزشی و گسترش علمی تردیدی نداریم. به همین خاطر، پس از نگاهی گذرا بر جنبه‌های مجادله آمیز، به کارکردهای مهم و سودبخش کار ترجمه در فضای علمی - آموزشی می پردازیم: بحثی در والایش معرفت شناسی و روش شناسی علم، در تولید علم، و در تحول زبان، اندیشه و فرهنگ و کارکرد ترجمه در کاهش سطح نابرابری توزیع علم در جامعه گفت و گو خواهیم کرد. در پایان و به منزله نتیجه گیری، به کوششی که در معادل گزینی برای ترجمه متون علوم اجتماعی می‌شود، می‌پردازیم و خواهیم دید که رعایت دقت و نظم در این کوشش تا چه اندازه می‌تواند در رفع نارسایی‌ها و آشفتگی کار ترجمه و سودبخشی بیشتر آن موثر باشد.