پژوهش ارائه شده به همایش «شبکههای اجتماعی مجازی و زندگی روزمره»:
+ فایل پاورپوینت اسلایدهای پژوهش را میتوانید از اینجا دریافت کنید
اسماعیل حسام مقدم، مهران سهراب زاده
دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات فرهنگی، دانشگاه کاشان
صورتبندی شبکههای اجتماعی- فرهنگی مجازی در دنیای پسایازده سپتامبری، بر چگونگی برساخته شدن سوژهگی افراد تاثیر هستیشناختیای نهاده، تا به آنجاکه خیزشهای دموکراسیخواهانه در سالهای اخیر خاورمیانه و جهان عرب را میتوان از همین رهگذر مورد تحلیل فرهنگی قرار داد. مسئله فرهنگی جامعهی ایرانی در تفاوت و تمایز سبک زندگی طبقه متوسط شهری و مطالبات مدنیشان، خود را به گونه بیواسطهای در رشد فراگیر شبکههای فرهنگ مجازی بازنموده است، آنچنان که حتا نوجوانان نیز در این ساخت شبکههای فرهنگ مجازی، نشانههایی مبنی بر گونهای کاملن متمایز از سوژههای پیشین را به نمایش گذاردهاند. از همین رو با داشتن فضایی بطور نسبی بیواسطه برای برساختن ایدهها، ایماژها و ذهنیتهای نسلی، میتوان فضای وبلاگستان فارسی را به مثابه مخزنی بیواسطه از میلها و خواستههای نسل نوجوان دهه هشتاد و جوان دهه نود محسوب کرد.
در تحلیل این فضای فرهنگی، پژوهش با مفصلبندی چند ساحت فکری، به چهارچوب مفهومی بینارشتهای دست یازیده که خود را دربستر مطالعات فرهنگی تعریف نموده است؛ از سویی با مطالعات هستیشناختی قدرت، از صورتی پسا- هژمونیک (به زعم اسکات لش) در برساختن سوژهگی وبلاگرها پرده برداشته و از سویی دیگر با مطالعات سوژهی ازهم گسیختهی لاکانی در ساحت میل، به مطالعهی دنیای فانتاستیک این سوژههای خودشیفته میپردازد، و همگی این مطالعات را در بستری از مطالعات فضای سایبری- واقعیت مجازی استوار میسازد تا از این رو فهمی جدید از سوژهی ازهم گسیخته نائل یابد که قدرت زیستی میل، آن را از هم واپاشانده است.
در این مطالعه که با روششناسی متقاطع مطالعات فرهنگی، به توصیف و تحلیل این مسئله فرهنگی نشسته است، باروش مردمشناسی مجازی برای توصیف بستر واقعیت مجازی وبلاگستان فارسی و گونهبندیهای آن پرداخته شده و در تحلیلی نشانهشناختی، به تحلیل ایماژها و تصاویر موجود در فضای وبلاگهای نوجوانان (زیر بیست سال) پرداخته است.
یافتههای پژوهش حاکی از تمایزی در سطح برساختهشدن سوژهگی نوجوانان وبلاگر دارد که هویت فرهنگی خود را بر ساحتهایی بنا نهادهاند که به مثابه امری تروماتیک در نظم نمادین مسلط، مورد خوانش قرار خواهند گرفت و از همین رهگذر، سبک زندگیای از درون این سوژههای ازهم گسیخته صورتبندی میشود که در مقابل استیلای هژمونیک به تنازع پرداخته و به طور اساسیتری پیشبینی میشود تا از صف انقیاد به بیرون جهیده و وجه نمادین فرهنگ مسلط را دچار اتصال کوتاه (به زعم اسلاوی ژیژک) کنند.
* این پژوهش در قالب پایاننامهای با عنوان «برساخت سوژهی لاکانی وبلاگرهای نوجوان در شبکههای مجازی (تحلیلی نشانهشناختی)» بهراهنمایی دکتر مهران سهرابزاده در مقطع کارشناسی ارشد مطالعات فرهنگی، دانشگاه کاشان در حال نگارش است.
+ فایل صوتی پانلهای همایش را میتوانید اینجا مشاهده کنید
+ گزارش سخنرانیهای این همایش را میتوانید اینجا مشاهده کنید
+ گزارش تصویری همایش را میتوانید اینجا مشاهده کنید
+ فایل کتابچهی خلاصهی پژوهشهای همایش را میتوانید از اینجا دریافت کنید
+ صفحه اصلی همایش شبکههای اجتماعی مجازی و زندگی روزمره